Dolina Będkowska to prawdziwa kraina nieodkrytych skarbów i urokliwych zakątków, w których można odpocząć od miejskiego zgiełku. Choć leży zaledwie kilkadziesiąt kilometrów od Krakowa, wciąż pozostaje miejscem nie do końca odkrytym - czekają tu na nas piękne krajobrazy, ciekawe zabytki i smaczna regionalna kuchnia. Oto sekrety, które kryją się w Dolinie Będkowskiej.
Nieznane perełki architektury
Zabytkowe kościoły i kapliczki
Wśród malowniczych wzgórz można natknąć się na wiekowe świątynie, których historia sięga często średniowiecza. W Będkowicach zobaczymy kościół pw. św. Urbana wzniesiony w XVI wieku w stylu późnogotyckim. W pobliskim Tomaszowicach ukryta wśród drzew drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Paraskewy z XVIII wieku urzeka nietypową bryłą i ikonostasem. Wędrując po bezdrożach natkniemy się też na liczne kapliczki i figury przydrożne, które stanowią świadectwo dawnej wiary mieszkańców.
Ukryte pałace i dwory
W dolinach rzek Wątok i Cedron zachowało się kilka okazałych rezydencji ziemiańskich. W Tenczynku podziwiać można klasycystyczny pałac Mycielskich z XVIII wieku z pięknym parkiem. We wsi Giebułtów wznosi się niezwykły dwór obronny Modrzewskich z XVI stulecia, w którym urządzono hotel i restaurację. W Rudnie stoi pałac Kossaków z XIX wieku, w którym dziś mieści się ośrodek terapii. Te urokliwe rezydencje ukryte w dolinach to prawdziwe perełki architektury.
Zapomniane młyny i kuźnie
Wzdłuż potoków spotkać można pozostałości dawnych młynów wodnych i kuźni. W Dobczycach przy rzece Rabie odrestaurowano stary młyn Zielińskich z XVIII wieku, w którym działa dziś pensjonat. We wsi Bruśnik zobaczyć można malowniczo położony nad potokiem Cedron młyn Świeżaków. Pozostałości dawnej kuźni zachowały się w Liszkach. Te zapomniane zabytki techniki przypominają o dawnych rzemiosłach Doliny Będkowskiej.
Malownicze trasy piesze
Szlak wśród lasów sosnowych
Przemierzając leśne ostępy natkniemy się na liczne szlaki piesze i rowerowe. Szczególnie warte polecenia są trasy prowadzące przez rozległe bory sosnowe koło wsi Kobylany i Zelków. Można tu podziwiać clony sosen, wrzosowiska i malownicze wychodnie skalne. Po drodze napotkamy leśne cmentarze z czasów II wojny światowej. Spacerując godzinami, nie spotkamy tu ani jednego człowieka.
Ścieżki polnymi drogami
Urokliwe są również wędrówki ścieżkami polnymi wśród pól i łąk. Szlak zielony z Rudna do Zelkowa prowadzi wzdłuż potoku przez otwarty teren, oferując piękne widoki na pasma wzgórz. Ścieżka z Bębła do Będkowic biegnie malowniczymi polnymi drogami, mijając po drodze zagajniki i kamienne krzyże. To doskonały wybór na spokojny spacer poza utartymi szlakami.
Wędrówki wśród pól i łąk
Równie interesujące są spacerowanie i wędrówki przez otwarty teren pól i łąk. Można zobaczyć stada krów pasące się na pastwiskach, kwitnące łany zbóż i dzikie kwiaty na miedzach. Rozległe panoramy roztaczają się ze wzgórz w okolicy wsi Rudnik czy Ściejowice. Przemierzając te bezdroża, poczujemy się jak wędrowcy z dawnych czasów.
Ciche zakątki nad wodą
Ukryte stawy i oczka wodne
W zacisznych zakątkach dolin rzecznych kryje się wiele malowniczych stawów i oczek wodnych. W Bruśniku położony jest staw Smolak otoczony lasem sosnowym, doskonały do wędkowania i spacerów w ciszy.Koło Przegini Narodowej ukryte jest oczko wodne Zimny Dół, porośnięte pałką wodną. Te urocze zbiorniki wodne to prawdziwe ostępy dzikiej przyrody.
Dzika przyroda nadrzeczna
Wędrując wzdłuż rzek natrafimy na odcinki o nieskażonej cywilizacją przyrodzie. Brzegi Wątoka porastają wierzby, olchy i dzikie krzewy. Nad ramieniem Raby ciągną się łęgi olszowe i zarośla wikliny. W tych dzikich ostępach żyją bobra, wydry i liczne ptactwo wodne. To idealne miejsce, aby na chwilę poczuć się jak pionier pośród nieskażonej ludzką ręką przyrody.
Spokojne miejsca do wędkowania
W wodach potoków i stawów Doliny Będkowskiej wędkarze złowić mogą szczupaki, karpie, liny, a nawet pstrągi. Dobrymi łowiskami słynie Zalew Będkowski na Cedroniu czy stawy w okolicy Pasturki. W Bruśniku można łowić w stawie Smolak, a w Mnikowie w stawach rybackich Nadleśnictwa Myślenice. To świetne miejsca, aby w spokoju połowić ryby i posłuchać śpiewu ptaków.
Lokalne skarby przyrodnicze
Rzadkie gatunki roślin i zwierząt
Flora i fauna Doliny Będkowskiej zachwyca różnorodnością gatunków, w tym chronionych i rzadkich. Na wrzosowiskach Wysoczyzny Myślenickiej rośnie endemiczny gatunek - wrzosowiec brunatny. W lasach żyją rzadkie owady - jelonek rogacz i kozioróg dębosz. Nad brzegami rzek zobaczyć można żółwia błotnego i wydrę. Ostoje przyrody w okolicy Dziekanowic i Giebułtowa objęte są ochroną Natura 2000.
Tajemnicze jaskinie i groty
Wapienne podłoże sprzyja tworzeniu się jaskiń i schronisk skalnych. Legendarna Jaskinia w Tenczynku ma aż 140 m długości i kryje podziemne jeziorko. Trudno dostępna jaskinia Sąspów Groty ukryta jest w lesie koło Kobylan. Tajemnicze schroniska skalne istnieją też w okolicach Rudna i Zelkowa. Te jaskinie i groty osnute są lokalnymi podaniami - wędrując tu, poczujemy się jak odkrywcy.
Legendy i podania lokalne
Z Doliną Będkowską związanych jest wiele barwnych legend i podań ludowych, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. Opuścić się tu miał zbójnik Janosik i ukrywać swój skarb.Według legendy we wnętrzu góry Chełm miało znajdować się podziemne jezioro. Tajemnicze światła nad bagnami miały być dziełem błędnych ogników. Te fantastyczne historie dodają uroku tym okolicom.
Smaki regionalnej kuchni
Tradycyjne potrawy i napoje
Kuchnia Doliny Będkowskiej słynie z regionalnych specjałów, wywodzących się z tradycji wiejskiej. Znakomite są tutejsze wędliny - salceson, kaszanka i baleron. Z dań koniecznie trzeba spróbować zalewajki na maślance i kwaśnicy. Na deser podaje się kołocz śląski i sernik na zimno. Do picia idealna jest żurawinówka i piwo z lokalnych browarów rzemieślniczych.
Lokalne produkty i przysmaki
W sklepikach i na jarmarkach można kupić regionalne przysmaki prosto od lokalnych producentów. Polecamy miód z pasieki w Giebułtowie, sery z Tenczynka i Rudna, pieczywo na zakwasie z Debna. Koniecznie trzeba też spróbować smalcu ze skwarkami i domowych konfitur z malin, porzeczek i agrestu. To doskonała okazja, aby poznać smaki Doliny Będkowskiej.
Zapomniane przepisy babć i dziadków
W zacisznych zagrodach agroturystycznych można jeszcze znaleźć gospodynie gotujące według tradycyjnych receptur. Podają ziemniaki po węgiersku, kluski kładzione na blasze, pierogi z kaszą gryczaną i placuszki drożdżowe. Zapijemy to mlekiem prosto od krowy i herbatą z lipy lub malin. To unikatowa okazja, aby poznać dawne smaki tych okolic.
Odpoczynek na łonie natury
Kampingi i pola namiotowe
Kochający dzikie kempingowanie mają do wyboru kilka fajnych lokalizacji. Kamping „U Madzi” w Mnikowie oferuje namioty na łące nad stawem. Dobrze wyposażony camping w Korzkwi położony jest nad Rabą. Pole namiotowe w Rudnie umiejscowione jest na skraju lasu. To świetne bazy wypadowe na wycieczki po okolicy.
Agroturystyka i ekoturystyka
W zagrodach i gospodarstwach agroturystycznych znajdziemy ciszę i spokój oraz możliwość obcowania z naturą. Eko-Zagroda w Giebułtowie organizuje spacery z alpakami i zajęcia z hipoterapii. Zagroda Edukacyjna Bartek prowadzi warsztaty etnograficzne. Gospodarstwo Pasieka u Mietka oferuje pokazy pszczelarskie. To świetna baza wypadowa na eko-wypoczynek.
Miejsca biwakowe i dzikie kempingi
Na nocleg w plenerze polecamy polankę nad stawami rybnymi w Mnikowie. Wspaniałe widoki roztaczają się z wzgórza Grodzisko koło Rudna. Nocować można też nad brzegami Wątoka w okolicy Giebułtowa. Pamiętajmy jednak o przestrzeganiu zasad ochrony przyrody i szanowaniu tych pięknych, dzikich ostępów Doliny Będkowskiej.
Podsumowanie
Dolina Będkowska to prawdziwe Eldorado dla poszukiwaczy urokliwych zakątków, dziewiczej przyrody i niezapomnianych wrażeń. Od stuleci stanowi ona ostoję polskiej tradycji, kultury i historii. Choć leży tak blisko wielkiego miasta, wciąż pozostaje miejscem nie do końca odkrytym. Zapraszamy więc do odwiedzenia Doliny Będkowskiej i poznania jej tajemnic na własne oczy. To region, który zachwyci każdego - miłośników przyrody, aktywnego wypoczynku i regionalnych smaków. Niezapomniane chwile gwarantowane!
Tagi
Udostępnij artykuł
